Kinh Lăng Nghiêm - Chính Tôn (phần 27)

ii/ - Theo căn giải thoát:

2 phần:
a/ - Phật chỉ dạy.
b/ - Nhân câu hỏi, nói rõ.

a/ - Phật chỉ dạy:

1/ - Chỉ căn là chỗ ràng buộc:

A# - Phải biết chỗ bị buộc:

Nghĩa thứ hai là các ông quyết muốn phát Bồ Đề tâm, tu Bồ Tát thừa rất dũng mãnh, quyết định bỏ hết các tướng hữu vi, nên phải xét rõ căn bản phiền não, nó từ hồi nào đến, phát nghiệp nhuận sinh, cái nào làm, cái nào chịu?
Ông A Nan, ông tu Bồ Đề, nếu chẳng xét rõ căn bản phiền não, thì không thể biết cái chỗ điên đảo của căn trần hư vọng. Chỗ còn không biết, làm sao hàng phục để chứng thành Phật?
Ông A Nan, ông xem người mở nút, nếu không thấy mối nút, làm sao biết mở.
Chẳng nghe nói hư không bị ông xé hư. Tại sao?
Vì hư không chẳng có hình tướng, không bị buộc, cởi.

B# - Chỉ căn là nút:

Nay hiện tiền sáu căn nhãn, nhĩ, tỵ, thiệt, thân, ý của ông làm mối cho giặc, tự cướp gia bảo. Bởi thế, mà từ vô thủy sinh các ràng buộc ở chúng sinh, thế giới, làm cho không vượt ra khỏi thế giới vật chất.

2/ - Chỉ số lượng sáu căn:

Ông A Nan, sao gọi là chúng sinh, thế giới?
Thế là dời đổi, giới là phương vị.
Phương Đông, phương Tây, phương Nam, phương Bắc, Đông Nam, Tây Nam, Đông Bắc, Tây Bắc, trên, dưới, là giới.
Quá khứ, hiện tại, vị lai là thế.
Phương vị có mười, dời đổi có ba. Tất cả chúng sinh dệt các vọng mà thành, trong thân thay đổi, thế giới xen nhau. Tính của giới tuy mười, mà thế gian chỉ nhận các phương Đông, Tây, Nam, Bắc là định vị. Phía trên, phía dưới không có vị. Giữa không có chỗ nhất định. Số bốn đã rõ rồi, giao thiệp cùng với tam thế, hai số nhân nhau là 12. Lưu biến ba lần, nhân với số 1, với 10, với 100, tổng quát lại, trong mỗi căn có thể có 1200 công đức.
Ông A Nan, ông xét định chỗ hơn kém của mỗi căn.
Như con mắt nhìn, chỉ thấy đằng trước và hai bên, không thấy đằng sau, mới được 2/3, tức 800 công đức.
Tai nghe khắp mười phương, không sót, đầy đủ 1200 công đức.
Như mũi, thở ra thở vào, còn lúc hai hơi thở ra vào giao tiếp, thì không. Nghiệm ở tỵ căn, ba phần thiếu một, chỉ có 800 công đức
Lưỡi phô bày suốt cả các trí thế gian và xuất thế gian. Lời nói có chừng hạn, nhưng lý không cùng tận. Thiệt căn đầy đủ 1200 công đức.
Thân chỉ biết lúc chạm, không biết lúc rời, vậy chỉ có 800 công đức.
Như cái ý dung nạp các pháp thế gian và xuất thế gian trong không gian, thời gian. Vậy đầy đủ 1200 công đức.

3/ - Chỉ ngộ vào:

A# - Tìm căn viên thông:

Ông A Nan, nay ông muốn ngược dòng sinh tử, trở lại đến căn nguyên của dòng, tới chỗ bất sinh diệt, phải nghiệm biết trong sáu căn hiện đương thọ dụng đây, cái nào là hợp, cái nào là ly, cái nào sâu, cái nào nông, cái nào viên thông(1), cái nào chẳng viên mãn.
(1) Viên mãn, thông suốt.
Nếu ông có thể ngộ được căn viên thông, ngược dòng nghiệp hư vọng từ vô thủy, được theo tính viên thông, thì hiệu quả tu hành so với căn không viên thông, gấp bội nhau như một kiếp so với một ngày.

B# - Vào một căn, giải cả sáu:

Nay tôi chỉ đủ số lượng công đức của sáu căn, tùy ông lựa chọn, nên do căn nào có thể tu chứng, tôi sẽ phát minh, để ông tính tiến.
Mười phương Phật nơi 18 giới, tu hành giới nào cũng được, đều viên mãn vô thượng Bồ Đề, trong đó không có cái căn nào hơn, kém. Các ông trình độ kém cỏi, chưa thể viên mãn trí tuệ tự tại trong ấy được. Tôi phải tỏ bày cho ông, cứ một môn thâm nhập, vào một cái không hư vọng, thì 6 căn đều được thanh tịnh.

BÌNH LUẬN

Nay ta nghiên cứu nguyên tắc thứ hai:
ii/ - Theo căn giải thoát.
Phải xét căn bản phiền não, để biết chỗ bị buộc.
Ví dụ người bị trói, nếu muốn cởi trói, phải tìm ra cái nút. Cởi cái nút là cởi trói.
Nay Phật chỉ rõ sáu căn là nút. Chúng sinh bị ràng buộc vào thân, vào cảnh, bị luân hồi sinh tử, bị nô lệ cho thế giới vật chất, chính là vì sáu căn.
Vậy phải do sáu căn mà tu, để được giải thoát. Cũng như người do cái nút mà cởi trói. Trong sáu căn, có tai, lưỡi và ý là viên thông, đủ 1200 công đức. Do ba căn này tu rất chóng kết quả.

Cứ lấy một căn viên thông mà tu, theo một cửa đó mà vào sâu. Khi chứng quả thì sáu căn liền được thanh tịnh.

Vậy, tóm tắt nguyên tắc tu chứng là:
"Chọn một căn viên thông. Theo căn đó ngược dòng sinh tử, trở lại đến căn nguyên của dòng, tới chỗ bất sinh diệt. Lấy cái bất sinh diệt đó làm nhân địa tu tiến, sẽ tới quả địa là Niết Bàn Phật."