C# - Chỉ tính thấy không diệt:
i# - Đại chúng được lĩnh ngộ, xin Phật nói thêm:
Lúc đó, ông A Nan cùng đại chúng nghe lời Phật dạy, thân tâm thư thái. Nghĩ mình từ vô thủy đến nay quên mất bản tâm, nhận lầm cái hình ảnh phân biệt duyên trần làm tâm. Ngày nay được khai ngộ, giống như đứa con khát sữa, bỗng gặp mẹ hiền. Họ chắp tay lễ Phật, xin nghe Như Lai chỉ rõ chỗ chân, chỗ vọng, chỗ thật, chỗ sai ở thân tâm. Cái chi là sinh diệt và không sinh diệt, xin Phật chỉ rõ.
ii# - Vua Ba Tư Nặc riêng xin Phật nói:
Ngay khi đó, vua Ba Tư Nặc đứng dậy bạch Phật:Ngày trước, khi tôi chưa nhờ các đức Phật dạy, được nghe mấy ông Ca Diên Chiên và Tỳ La Chi Tử nói thân này chết rồi thì mất hẳn, gọi là niết bàn.
Ngày nay tôi tuy gặp Phật, nhưng vẫn còn hồ nghi chỗ ấy. Xin Phật chỉ rõ làm sao chứng biết chỗ không sinh diệt của tâm này. Những người hữu lậu(1) trong đại chúng đều mong dạy bảo.
(1) Hữu lậu: còn mê lầm.
iii# - Phật gạn hỏi và chỉ rõ bất diệt:
a# - Thân có biến diệt:
Phật hỏi: "Cái thân của ông kia bền chắc như kim cương, hay sẽ hư nát"."Bạch Thế Tôn, thân tôi sẽ hư nát."
Phật hỏi: "Này Đại Vương, ông chưa bị hư nát, sao biết sẽ hư nát?"
Bạch Thế Tôn! Thân tôi có đặc tính là không bền, có thay đổi và hư nát. Tuy chưa bị diệt, nhưng tôi xét hiện nay luôn luôn đổi khác, như củi đốt thành tro, dần dần mất đi. Vậy tôi biết chắc chắn thân này sẽ bị diệt.
Phật dạy: "Đúng vậy."
Đại vương nay đã già yếu, vậy dung mạo so với lúc trẻ con thế nào?
Bạch Thế Tôn! Lúc còn nhỏ, da thịt non và tươi mát.
Đến khi lớn, huyết khí đầy đủ. Nay tuổi già, thân hình gầy khô, tóc bạc mặt nhăn, tinh thần yếu kém, chắc không còn sống bao lâu nữa. Làm sao so sánh với lúc trẻ mạnh?
Phật bảo: "Đại vương, hình dung ông biến đổi không mau chứ?"
Vua đáp: "Bạch Thế Tôn! Sự thay đổi âm thầm, chậm chạp, tôi không cảm thấy. Dần dần thay đổi, đến thành ngày nay. Vì sao? Khi tôi 20 tuổi, tuy là còn trẻ, nhưng mặt mũi đã già hơn khi lên 10. Khi 30 lại già hơn lúc 20. Đến nay đã được 62, thì lúc 50 mạnh mẽ hơn nhiều.
Bạch Thế Tôn, đó là kể đại lược mười năm một. Thực ra mỗi năm một thay đổi, xét cho kỹ, mỗi tháng, mỗi ngày đều dời đổi. Xét kỹ hơn, từng sát-na(1), từng niệm(2), thay đổi luôn luôn. Vậy biết thân tôi chắc phải biến diệt."
(1) Sát-na: (ksana) 1 phút có 4500 sát-na.
(2) Niệm: một gảy móng tay có 60 niệm.
Phật hỏi: "Ông thấy biến hóa dời đổi không ngừng, mà ngộ biết thân ông phải biến diệt.
Vậy ông có biết trong thân ông, có cái gì không diệt chăng?"
Vua Ba Tư Nặc chắp tay bạch Phật: "Tôi thực không biết."
b# - Chỉ tính thấy không biến diệt:
Phật dạy: "Nay tôi chỉ cho ông cái tính không diệt.Này Đại vương, ông thấy nước sông Hằng Hà hồi ông mấy tuổi?"
Vua thưa: "Năm tôi lên ba, mẹ tôi dắt đến yết thần Kỳ Bàn Thiên(1) có đi qua sông đó, nên thấy nước sông Hằng."
(1) Kỳ Bàn Thiên: Thần Jiva. Dân Ấn thờ vị này để cầu sống lâu.
Phật hỏi: "Đại vương, như ông vừa nói: từ 10 tuổi, đến 20, đến 60, qua năm, tháng, ngày, giờ, phút, giây, ông thay đổi luôn luôn. Vậy khi ông lên ba, với khi ông 13, ông thấy nước sông có khác nhau không?"
Vua đáp: "Cũng như khi lên ba, cái thấy không khác. Cho đến nay đã 62, cũng không khác."
Phật hỏi: "Nay ông tủi mình tóc bạc mặt nhăn, mặt ông chắc già hơn lúc bé. Còn cái tính thấy sông Hằng có già trẻ không, so lúc nhỏ với ngày nay?"
Vua đáp: "Vẫn như xưa."
c# - Phật chính tỏ hai tính:
Phật dạy: "Đại vương, mặt ông tuy nhăn, nhưng tính thấy kia chưa từng nhăn. Cái có nhăn thì có thay đổi. Cái không nhăn, không thay đổi. Cái có thay đổi sẽ tiêu diệt. Cái không thay đổi vốn không sinh diệt.Lẽ nào cùng ông chịu sống chết, mà lại dẫn lời nói của bọn Mạt Già Lê: "Thân này khi chết mất hẳn."
iv# - Vua và đại chúng vui mừng:
Vua nghe lời dạy đó, tin biết về sau bỏ thân này lấy thân khác, cùng Đại chúng vui mừng, được nghe những điều chưa từng có.
BÌNH LUẬN
Phật lại chỉ tính thấy không thay đổi. Lúc lên ba tuổi, tính thấy của vua cũng giống như ngày nay đã 62. Thân có thay đổi, nên sẽ hư nát. Có biến tất có diệt. Tính thấy không thay đổi, nên bất diệt. Tính "không diệt" là một đặc tính của Chân Lý.
No comments:
Post a Comment